Körperschaftsteuer, czyli podatek dochodowy od osób prawnych

W Niemczech spółki posiadające osobowość prawną, czyli spółki kapitałowe z najpopularniejszą GmbH na czele zmuszone są opodatkowywać swoje dochody zważając na aż dwa rodzaje podatków dochodowych: Körperschaftsteuer oraz Gewerbesteuer. Na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że to podatki te niczym się nie różnią , a osoby niemające wiedzy na temat podatków w Niemczech często utożsamiają je ze sobą, opierając swoje myślenie na polskim prawie podatkowych. Jednak w rzeczywistości podatki te różnicuje nie tylko stawka podatkowa, ale także sposób obliczania podstawy opodatkowania.

Czym jest niemiecki podatek dochodowy od osób prawnych Körperschaftsteuer?

Körperschaftsteuer jest podatkiem analogicznym do polskiego podatku dochodowego od osób prawnych. To podatek bezpośredni, który należy odprowadzić do Finanzamtu, a obciąża on dochody uzyskane w ciągu roku kalendarzowego przez osobę prawną. Za sprawą tego podatku podobnie jak osoby fizyczne, to tym razem dla równowagi w gospodarce również osoby prawne zostają opodatkowane.

Podstawa prawna podatku Körperschaftsteuer

Podstawą prawną tego podatku jest ustawa Körperschaftsteuergesetz (KStG). Pierwotna wersja tej ustawy powstała już w 1920 roku, jednakże od tego czasu została ona wielokrotnie modyfikowana, a ostatnia jej aktualizacja nastąpiła w 2017 roku. Ustawa ta podzielona została na 6 części, które w obszerny sposób opisują mechanizm funkcjonowania oraz rozliczania KSt, a konkretniej charakteryzują takie tematy jak:

1. obowiązek podatkowy
2. dochód oraz przepisy szczególne
3. stawka oraz metoda obliczania podatku
4. sposób opodatkowania udziałów, a także kapitału bezimiennego
5. przepisy upoważniające oraz końcowe
6. przepisy o charakterze szczególnych opisujące sposób przejścia z pełnej metody obliczenia podatku (Vollanrechnungsverfahren) na metodę bazującą na obliczania podatku jedynie  z połowy dochodów (Halbeinkünftenverfahren).

Jakie przedsiębiorstwa objęte są obowiązkiem podatkowym?

Podatek ten powinien być odprowadzany od dochodów osób prawnych.  Formy prawne, które są objęte obowiązkiem Körperschaftsteuer to:

• spółki kapitałowe (AG, GmbH, KGaA),
• spółdzielnie bazujące na działalności produkcyjnej lub gospodarczej,
• wzajemne towarzystwa funduszy ubezpieczeniowych oraz emerytalnych,
• fundacje, stowarzyszenia oraz instytucje,
• zakłady osób prawnych prawa publicznego, jeśli są one prowadzone w ramach działalności gospodarczej np. zakłady komunikacji czy przedsiębiorstwa miejskie.

Całkowicie zwolnione z KSt są natomiast przedsiębiorstwa państwowe, organizacje zawodowe, partie polityczne czy stowarzyszenie prowadzące działalność charytatywną. Körperschaftsteuer zobowiązane płacić się jedynie te spółki, które posiadają swoją siedzibę bądź kierownictwo firmy w kraju, natomiast ograniczony obowiązek podatkowy dotyczy tych spółek, które nie mają siedziby swojej firmy w Niemczech, ale na osiągają na terenie kraju określony dochód, które musi zostać opodatkowany.

Moment powstania obowiązku podatkowego

Należy pamiętać, że momentem rozpoczęcia obowiązku podatkowego w przypadku Körperschaftsteuer jest założenie spółki, co oznacza, że wraz z wpisem spółki do rejestru handlowego należy rozpocząć odprowadzanie tego podatku do Urzędu Skarbowego. Zanim jednak spółka zacznie wysyłać deklaracje podatkowe zobowiązana jest ona poinformować Finanzamt o fakcie podjęcia działalności spółki, wówczas Urząd Skarbowy nada firmie jej indywidualny numer (Steuernummer), który jest niezbędny w procesie składania deklaracji podatkowych. Obowiązek podatkowy spółki jako podatnika wygasa, kiedy firma zaprzestaje prowadzonej dotychczas działalności. Oficjalnym momentem zakończenia obowiązku rozliczania Körperschaftsteuer jest fakt wykreślenia spółki z rejestru handlowego.

Jak obliczyć podatek Körperschaftsteuer płatny do Finanzamtu?

Obliczenie tego podatku jest stosunkowo proste, bowiem aktualna stawka podatkowa wynosi 15%, za sprawą reformy z 2008 roku, kiedy to stawka ta została obniżona z dotychczasowych 25%. Z podatkiem tym łączy się również Solidaritätzuschlag (Soli), czyli dodatek solidarnościowy, którego stawka opiewa na 5,5% z kwoty wyliczonego podatku dochodowego. Zatem faktyczne obciążenie podatkowe w tym przypadku wynosi 15,825%.

Kwota wolna od podatku i zwolnienia

W ramach tego podatku nie istnieje żadna kwota wolna od podatku, tak jak ma to miejsce w podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli Einkommensteuer. Wyjątkiem mogą być jednak stowarzyszenia bądź związki rolne. Pomimo braku kwoty wolnej dla spółek kapitałowych możliwe są różnorodne zwolnienia podatkowe, na przykład nie ujmowane w podstawie opodatkowania są dodatki inwestycyjne czy dochody osiągnięte za granicą, ponadto do podstawy opodatkowania nie wlicza się również dochodów z udziałów z innych spółkach kapitałowych, zarówno tych krajowych, jak i zagranicznych.

Sposób ustalania podstawy opodatkowania

Ustawa dotycząca  Körperschaftsteuer szczegółowo opisuje co należy do dochodów spółki oraz w jaki sposób je ustalić. Niestety ustawa ta nie podaje wprost katalogu kosztów, które nie są uznawane za koszty podatkowe. Zgodnie z ustawą KStG pierwszym krokiem przy ustaleniu dochodu podlegającego opodatkowaniu jest określenie zysku netto wypracowanego przez spółkę, który wykazany jest w bilansie (Jahresüberschuss). Bilansowy wynik finansowy, podobnie jak w Polsce, może odbiegać od wyniku ustalonego za pomocą prawa podatkowego, dlatego też wynik bilansowy należy skorygować o pozycje takie jak na przykład: wydatki, które nie stanowią kosztu uzyskania przychodu, przychody uzyskane z nieodpłatnych świadczeń, wszelkiego rodzaju dotacje i składki członkowskie, ukrytą dywidendę bądź otrzymane dywidendy czy zyski uzyskane na zbyciu udziałów.

Istnieje kilka kluczowych rodzajów kosztów, które z podatkowego punktu widzenia nie są zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, dlatego też po ich wyłączeniu z wyniku bilansowego wynik finansowy przedsiębiorstwa ulega zwiększeniu, a co za tym idzie naliczany jest także większy podatek płatny do Urzędu Skarbowego. Do kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, o które należy skorygować wynik bilansowy zaliczamy:

• prezenty, jeśli przyjmują one wartość większą niż 35 euro na osobę w ciągu roku kalendarzowego,
• wydatki poniesione na noclegi oraz wyżywienie,
• środki, które zostały przeznaczone na działania nielegalne (np. łapówki),
• wszelkiego rodzaju kary pieniężne oraz grzywny, czy też odsetki od nieopłaconych w terminie podatków,
• 30% kosztów związanych z wydatkami na posiłki, ugoszczenie kontrahenta (Bewirtungskosten)- analogiczne do polskich wydatków na reprezentację.
• podatek od działalności gospodarczej (Gewerbesteuer)

Podobnie jak w Polsce, od dochody do opodatkowania odliczyć można również stratę z lat ubiegłych, jednakże wysokość tej straty nie może przekraczać 1 miliona euro. Jeśli jednak strata spółki będzie większa wówczas od dochodu odliczyć można jedynie 60% straty. Dodatkowo należy również zwrócić uwagę na fakt, iż w przypadku nabycia udziałów spółki GmbH strata wypracowana w poprzednich latach przez taką spółkę całkowicie przepada, co oznacza, że w rzeczywistości nabycie spółki ze stratą nie pozwoli na skuteczną optymalizację podatkową.

Skorygowany wynik bilansowy należy odnieść do odpowiedniej stawki podatkowej, co pozwoli na uzyskania podatku właściwego do zapłaty wobec Finanzamtu.

Terminy i proces składania zeznania podatkowego

Analogicznie, jak w Polsce niemiecki podatek dochodowy to podatek roczny, a samo zeznanie podatkowe składa się do 31 maja roku następującego po roku osiągnięcia dochodu, co oznacza, że niemieccy przedsiębiorcy na złożenie deklaracji rocznej mają o 2 miesiące więcej niż polscy. Deklarację podatkową należy wypełnić na specjalnie przygotowanym urzędowym formularzu, który następnie należy przesłać drogą elektroniczną za pomocą programu ELSTER do właściwego Finanzamtu. Dodatkowo do zeznania podatkowego koniecznie jest dołączenie pełnego sprawozdania finansowego spółki. Po upływu kilku tygodni od momentu złożenia deklaracji Finanzamt wydaje zawiadomienie tzw. Körperschaftsteuer-Bescheid, w którym informuje spółkę np. o konieczności uregulowanie zaległej kwoty z tytułu niedopłaty podatku. Spółka zobowiązana jest dokonać płatności na rzecz Finanzamtu w ciągu jednego miesiąca, w przeciwnym wypadku zostanie ona ukarana finansowo.

Zaliczki na podatek dochodowy Körperschaftsteuer

W każdym kwartale spółka zobligowana jest wpłacać do Urzędu Skarbowego zaliczki na podatek dochodowy od osób prawnych, które dotyczą spodziewanego zobowiązania podatkowego z tytułu Körperschaftsteuer. Wysokość zaliczek, a także zmiany ich dotyczące przesyłane się w zawiadomieniu przygotowanym przez Finanzamt. Terminy uiszczania zaliczek kwartalnych przypadają odpowiednio na: 10 marca, 10 czerwca, 10 września i 10 grudnia.