Solidaritätzuschlag, czyli dodatek solidarnościowy

Przywrócenie jedności Niemiec stanowiło poważne wyzwanie dla ówczesnych polityków, bowiem różnica pomiędzy poziomem życia z landach RFN i NRD była kolosalna. Statystyki mówią, że cena, jaką zapłacono za zjednoczenie Niemiec przekroczyła 2 biliony euro. Z powodu tak wysokich kosztów, które spowodowane były przyłączeniem do landów RFN wschodnich krajów związkowych, rząd postanowił obciążyć podatników specjalnym podatkiem Solidaritätzuschlag, z którego wpływy przeznaczone są na zrównanie warunków życia pomiędzy wschodem a zachodem Niemiec.

Czym jest Solidaritätzuschlag?

Solidaritätzuschlag, potocznie nazywany Soli to dodatek solidarnościowy przeznaczany na finansowanie kosztów jedności Niemiec. Traktowany jest on jako dodatkowe obciążenie podatkowe naliczane do większości podatków dochodowych dotyczących nie tylko osób fizycznych, ale także osób prawnych. W przypadku pracowników podatek ten potrącany jest przez ich pracodawcę bezpośrednio przy naliczaniu wynagrodzenia. Natomiast osoby prowadzące działalność gospodarczą, spółki posiadające osobowość prawną i inne podmioty zobligowani są do samodzielnego naliczania i odprowadzania tego podatku do Finanzamtu.

Historia dodatku solidarnościowego

Solidaritätzuschlag wprowadzono 1 lipca 1991 roku i z zasady powinien być on płacony przez wszystkie osoby czynne zawodowo. W pierwszym roku jego istnienia wynosił on 3,73 % podatku dochodowego. Jednakże od 1 lipca 1992 roku wysokość tego podatku została więcej niż podwojona i ustalona stawkę Soli w wysokości 7,5 %. W latach 1993 i 1994 zaniechano poboru tego dodatku, ale już w 1995 powrócono do obciążania nim dochodów podatników nadal stawką 7,5 %. W 1998 roku zdecydowano się jednak na obniżenie tej stawki do 5,5 % podatku, a stawka ta utrzymuje się do dziś. Pierwotnie zastrzegano, że podatek ten posłużyć ma jedynie sfinansowaniu zjednoczenia Niemiec, a następnie zostanie zniesiony. Obecnie obowiązki podatkowe wynikające z dodatku solidarnościowego uregulowane są przepisami ustawy o dodatku solidarnościowym Solidaritätzuschlaggesetz z 1995 roku, w którym to zdecydowano się na ponowne wprowadzenia Soli.

Wysokość dodatku solidarnościowego

Obecnie Soli wynosi 5,5 % naliczonego podatku dochodowego osób fizycznych, osób prawnych, bądź od podatku od zysków kapitałowych Kapitalertragsteuer. Ogólnie rzecz biorąc jego wysokość oblicza się na podstawie należnego podatku dochodowego. Jednakże, aby dochód był opodatkowany dodatkowo Soli naliczony podatek dochodowy musi być większy niż 972 euro rocznie, co oznacza, że poniżej miesięcznego dochodu brutto w wysokości 1552 euro dodatek ten nie musi być opłacany. Osoby osiągające dochód z przedziału od 973 euro do 1340 euro mogą opłacać dodatek solidarnościowy w niższej wysokości. W przypadku wspólnego rozliczania się małżonków za limit dochodowy należy przyjąć dwukrotność minimalnego dochodu.

Jak obliczyć wysokość podatku solidarnościowego?

Osoba fizyczna:

Dochód osoby fizycznej podlegający opodatkowaniu wynosi 1900 euro. Osoba ta jest singlem, należącym do pierwszej klasy podatkowej. W związku z powyższym podatek dochodowy naliczony od osiągniętego dochodu wynosić będzie 180 euro. W tym przypadku, gdy Soli wynosi 5,5 % kwoty naliczonego podatku to podatek solidarnościowy płatny do Finanzamtu opiewa na 9,90 euro.

Osoba prawna:

Dochód wypracowany w ciągu roku przez spółkę GmbH wyniósł 3000 euro. Podatek dochodowy od osób prawnych, czyli Körperschaftsteuer to 15 % podstawy opodatkowania i w tym przypadku wynosić będzie on 450 euro. Podatek solidarnościowy uzależniony jest od wysokości podatku Körperschaftsteuer i stanowi 5,5 % z kwoty 450 euro, co daje dodatkowo 24,75 euro do zapłaty.

Kto podlega obowiązkowemu podatku solidarnościowego?

W zasadzie każda osoba pracująca w Niemczech zobligowana jest to opłacania dodatku solidarnościowego. Podatek ten płacą nie tylko rodowici Niemcy, ale również osoby spoza kraju, które pracują i osiągają dochody na terytorium Republiki Federalnej Niemiec. Często osoby pracujące w Niemczech, niebędące rodowitymi mieszkańcami tego kraju nie chcą płacić podatku na rzecz ich zdaniem bogatszego kraju niż ich kraj ojczysty. Jednakże nawet takie osoby nie unikną tego obowiązku, bowiem przepisy jasno stanowią, że obowiązkowi podatkowemu podlega każdy, kto pracuje na terytorium kraju.

Czy Solidaritätzuschlag zostanie w przyszłości zlikwidowany?

Szanse na całkowite zniesienie podatku solidarnościowego są niewielkie. Bardziej prawdopodobne jest natomiast zmniejszenie jego wysokości. Dopiero stopniowe obniżanie tego podatku może w przyszłości skutkować jego całkowitym zniesieniem. Na obalenie podatku solidarnościowego nalega Federacja Podatników, która od wielu lat wywiera presję na politykach w tej sprawie. Już od początku istnienia podatek solidarnościowy budzi niechęć obywateli, stale go krytykujących. Niezadowolenie podatników wynika z faktu, iż od zjednoczenia Niemiec minęło już 27 lat, a pomimo to podatek ten nadal funkcjonuje. Oficjalnie podatek ten powinien wspierać budżety landów wschodnich, jednakże w rzeczywistości Soli zasila budżet centralny, w związku z czym nazwa tego podatku mija się z jego faktycznym wykorzystaniem, nad czym szczególnie ubolewają obywatele. Na dzień dzisiejszy nie istnieją żadne przesłanki do tego, aby dodatek solidarnościowy miał być zlikwidowany szybciej niż przed końcem roku 2019, w którym to wygasa pakt solidarnościowy.

Czy podatek solidarnościowy jest zgodny z prawem?

Istnieje wiele opinii, a także procesów sądowych podważających fakt, iż dodatek solidarnościowy jest zgodny z konstytucja. Sędziowie z różnych landów twierdzą, że Soli jest sprzeczne z art. 3 konstytucji, który zakłada zasadę równego traktowania. Wydaje się jednak, że pozwy te nie przynoszą zamierzonego efektu, bowiem Federalny Sąd Finansowy odrzuca każdy z nich, tłumacząc się ich bezzasadnością.